Sociale veiligheid begint bij de veiligheid in jezelf
Sociale veiligheid is tegenwoordig een belangrijk onderwerp, vooral binnen organisaties zoals universiteiten, scholen, en werkplekken. Het krijgt veel aandacht. Dat is mooi. Ik neem je mee in het thema sociale veiligheid als externe factor, maar wanneer de externe factor niet bijdraagt aan de interne factor, slaat het hele project sociale veiligheid de plank mis.
Er is een groei in het bewustzijn van psychosociaal welzijn. Factoren zoals respect, inclusie en emotionele veiligheid zijn net zo belangrijk voor het algehele welzijn als fysieke veiligheid. Werkomgevingen waar mensen zich onveilig voelen, kunnen leiden tot stress, angst en uiteindelijk burn-out of mentale gezondheidsproblemen. Een cultuur waarin mensen zich vrij voelen om zichzelf te zijn zonder angst voor intimidatie, discriminatie, of pesten draagt bij aan Sociale Veiligheid.
Maatschappelijke gezien veranderen de normen en waarden rondom acceptabel gedrag. Seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en machtsmisbruik worden steeds minder getolereerd. Sociale bewegingen als #MeToo of Black Lives Matter laten zien dat er een grotere behoefte is om meer gelijkheid en inclusie te hebben. De noodzaak van het creëren van een veilige werkomgeving, waarin iedereen zich gerespecteerd en gewaardeerd voelt, ongeacht geslacht, ras, seksuele geaardheid, of andere identiteitskenmerken wordt steeds meer duidelijk.
Organisaties worden steeds diverser qua personeel en studenten. Verschillende achtergronden, culturen en identiteiten kunnen botsen en vraagt om sociale veiligheid, zodat spanningen niet escaleren naar discriminatie of uitsluiting. Sociale veiligheid is essentieel om ervoor te zorgen dat iedereen, ongeacht achtergrond, zich gehoord, gerespecteerd en veilig voelt.
In academische en professionele omgevingen bestaan vaak duidelijke machtsstructuren. Machtsverhoudingen kunnen zorgen voor machtsmisbruik met als gevolg dat individuen zich onveilig voelen om hun mening te geven, zich kwetsbaar op te stellen, of misstanden te melden. Dit kan leiden tot een giftige werkomgeving waarin pesten, seksuele intimidatie, of andere vormen van grensoverschrijdend gedrag voorkomen. Het bevorderen van systemen om machtsmisbruik te voorkomen en slachtoffers te ondersteunen dragen bij aan sociale veiligheid.
Met de komst van een strengere wet- en regelgeving worden organisaties verplicht gesteld om een veilige werk- en leeromgeving te waarborgen. Wanneer werkgevers verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor een onveilige omgeving, kan het leiden tot juridische gevolgen, boetes of reputatieschade.
Mensen die zich sociaal onveilig voelen, kunnen minder goed presteren, minder gemotiveerd zijn of zelfs uitvallen door ziekte of stress. In academische en werk gerelateerde omgevingen is een cultuur van vertrouwen en veiligheid cruciaal om creativiteit, samenwerking en innovatie te bevorderen. Wanneer mensen zich veilig voelen, zijn ze meer geneigd om ideeën te delen, risico’s te nemen en productiever te zijn. Wanneer de concurrentie- en prestatiedrang de boventoon voert ontstaat er wantrouwen en onveiligheid.
Schandalen rondom seksuele intimidatie, machtsmisbruik en discriminatie bij grote bedrijven, overheids- en academische instellingen kunnen leiden tot een vertrouwenscrisis. Falen op dit gebied kan leiden tot reputatieschade en verlies van vertrouwen bij het publiek, studenten of werknemers. Het bevordert het bewustzijn rondom sociale veiligheid.
De opkomst van thuiswerken en meer virtuele werk- en leeromgevingen als gevolg van de pandemie heeft nieuwe uitdagingen met zich meegebracht voor sociale veiligheid. Online pesten, intimidatie of uitsluiting is moeilijker te monitoren. Het afnemen aan fysieke sociale verbindingen, maakt het moeilijker om elkaar te kunnen vinden. De omgang in digitale omgevingen maakt menselijk contact anders en hoe organisaties ervoor kunnen zorgen dat hun medewerkers of studenten ook daar beschermd zijn is een aandachtsgebied. De rol van technologie en sociale media spelen een grote rol in het vergroten van bewustzijn rondom kwesties van sociale veiligheid, maar kunnen ook bijdragen aan cyberpesten, online intimidatie en de verspreiding van schadelijke informatie. Om hier beleid op te ontwikkelen is noodzaak.
Er komt steeds meer nadruk te liggen op een cultuur van aanspreekbaarheid en transparantie binnen organisaties. Medewerkers en studenten verwachten dat klachten serieus worden genomen en dat er snel en adequaat wordt gehandeld als er misstanden worden gemeld. Dit heeft geleid tot een toenemende behoefte aan heldere procedures, meldpunten en vertrouwenspersonen, zodat mensen zich veilig voelen om grensoverschrijdend gedrag te rapporteren zonder angst voor repercussies.
Sociale veiligheid is een cruciaal onderwerp geworden omdat het raakt aan de kern van hoe mensen zich voelen en functioneren in hun werk- of leeromgeving. De samenleving is gevoeliger geworden voor zaken als discriminatie, intimidatie en pesten. Er is een groeiende consensus dat organisaties verantwoordelijk zijn voor het waarborgen van een veilige en inclusieve cultuur. Het bevorderen van een gevoel van individueel welzijn, maar ook productiviteit, creativiteit en het behoud van een positieve, inclusieve organisatiecultuur zorgt voor sociale veiligheid. In een tijd waarin diversiteit en gelijkheid steeds belangrijker worden, is sociale veiligheid essentieel voor het succes en de duurzaamheid van elke organisatie.
Sociale veiligheid is geen project of aanpak, maar het resultaat. Projecten rondom sociale veiligheid zijn allemaal belangrijk en is een mooie ontwikkeling. Echter, het vraagt ook om bewustzijn in dat je er niet in doorslaat. Bijvoorbeeld wanneer iemand uit een integriteitcommissie een dader ook als dader behandeld in plaats van objectief onderzoekend in een hoor en wederhoor. Je wil niet dat zogenaamde ‘daders’ slachtoffer worden van onveiligheid door het beleid op onveiligheid. Of dat medewerkers op eieren moeten lopen, omdat iedereen lief en aardig moet doen tegen elkaar. Daar krijg je juist stress en conflict van. Er kan misbruik gemaakt worden van het gegeven dat er melding gedaan kunnen worden van grensoverschrijdend gedrag.
Het vraagt om ethische blik. Het risico is dat je dingen ziet die niet waar zijn. Of dat er zout op slakken wordt gelegd. Het vraagt om zuiverheid in de ethische blik. Een kort lontje kent iedereen wel. Mag dat nog blijven bestaan? De beweging dat het altijd veilig dient te zijn kan juist voor onveiligheid en verwijdering zorgen. Het leven is één groot grenzen en wensenspel, waarin grensoverschrijdend gedrag zal bestaan. Wat voor de één grensoverschrijdend is hoeft het voor een ander niet te zijn. Wanneer een docent een student een knuffel geeft uit trots of troost, is dat dan per definitie verkeerd? Het is goed om je te beseffen dat de één gevoeliger is dan de ander. Dat de één meer getraumatiseerd is in het leven dan de ander en dat juist dit gegeven kan leiden tot grensoverschrijdend gedrag of terugtrekkend gedrag. Deze twee gaan overigens veelal hand in hand.
Sociale veiligheid is geen makkelijk thema om aan te pakken!
Mijn advies aan elke organisatie is om stil te staan bij hoe je elk individu kunt bereiken en motiveren om te werken aan zichzelf en het eigen bewustzijn. Het bewustzijn rondom hoe je je sowieso al onveilig voelt in je leven. Het iedereen leren hoe je om kunt gaan met gevoelens van stress, discriminatie, uitsluiting, machtsmisbruik is belangrijker dan het onder controle willen krijgen of bestraffen van misstanden. Het is namelijk zeker niet per definitie waar, wanneer iemand zich gediscrimineerd, geïntimideerd of niet gewaardeerd heeft gevoeld. Misstanden kunnen ook miscommunicatie zijn. Het is niet te onderschatten hoeveel er bij elk mens opspeelt uit het verleden in het heden.
Wat te doen?!
Het vraagt om het bewustzijn van leidinggevenden om te signaleren en niet te oordelen. Het vraagt om het eerlijke, gelijkwaardige en kwetsbare gesprek tussen mensen los van rol, identiteit of functie.
Voor iedereen geldt dat sociale veiligheid bij de veiligheid in jezelf begint! Het grootste probleem in de kenniseconomie waarin we leven en in de academische wereld is dat gevoeligheid, onzekerheid, kwetsbaarheid een onderschoven kind is. Wanneer je van huis uit niet hebt geleerd om om te gaan met lastige gevoelens en emoties van jezelf en in relatie tot anderen, blijft je ratio de boventoon voeren.
Sociale veiligheid wordt vaak gezien als een extern concept: het gevoel van veiligheid binnen een gemeenschap, organisatie of samenleving. Maar in wezen begint sociale veiligheid bij de individuele ervaring van veiligheid in jezelf. Wanneer je je innerlijk veilig voelt, kun je je authentiek en zelfverzekerd uiten. Dat vormt de basis van een gezonde, respectvolle en ondersteunende sociale omgeving. Hoe je persoonlijke veiligheid bereikt is een groot onderwerp, laat staan hoe het de basis vormt voor een veilige en vredige samenleving. En ik geef je graag wat praktische tips voor het bevorderen van je innerlijke veiligheid. Het vraagt om zelfleiderschap en de studie van jezelf.
Innerlijke veiligheid is het gevoel van rust, kracht, wijsheid, zelfvertrouwen en zekerheid binnenin jezelf. Het is de basis waarop je emoties, gedachten en reacties tot uiting komen. Wanneer je innerlijk veilig bent, voel je je in staat om je authentieke zelf te zijn, zonder angst voor oordelen of afwijzing door anderen. Dit soort veiligheid is essentieel voor het ontwikkelen van gezonde relaties met anderen en met jezelf. Sociale veiligheid kan pas werkelijk ontstaan wanneer individuen zich in hun eigen lichaam en geest veilig voelen. Wanneer het ontbreekt aan innerlijke veiligheid leidt dit juist tot stress, angst en conflicten. In een samenleving waar de druk om te voldoen aan externe normen groot is neemt het risico op innerlijke onveiligheid toe. Mensen stellen zich dan defensief op, trekken zich terug of reageren juist op een negatieve manier op anderen. Innerlijke veiligheid zorgt ervoor dat mensen zich kwetsbaar op kunnen stellen zonder vrees voor schade, wat juist voor verbinding en wederzijds respect zorgt. Het is voor iedereen een uitdaging om uit de kast te komen met wat je werkelijk van binnen ervaart.
Wil je jouw innerlijke veiligheid bevorderen?
Dan voorzie ik je met alle liefde alvast met de volgende tips.
1. Wanneer je te streng bent voor jezelf vraagt het om zelfcompassie
Ben vriendelijk en begripvol tegen jezelf, vooral in tijden van een gevoel van falen of onzekerheid. Iedereen heeft een innerlijke criticus die je eigen grootse vijand is. Zelfcompassie helpt om negatieve gedachtes en oordelen over jezelf te verminderen. Ben lief tegen jezelf, je fouten en je imperfecties zodat er innerlijke rust, veiligheid en stabiliteit ontstaat.
Tip: Probeer dagelijks een moment te nemen om bewust vriendelijk tegen jezelf te zijn. Dit kan door jezelf op een liefdevolle manier aan te spreken, bijvoorbeeld: “Het is oké om niet perfect te zijn, ik doe mijn best.” Het helpt om meer in balans te komen met jezelf en je omgeving.
2. Grenzen stellen en respecteren
Sociale veiligheid begint met het begrijpen en respecteren van persoonlijke grenzen en wensen van jezelf en van anderen. Je grenzen stellen is een daad van zelfzorg en zelfrespect. Het zorgt ervoor dat je jezelf niet verliest in de verwachtingen of behoeften van anderen en je geeft jezelf de ruimte waarin je tijd voor jezelf hebt en kunt groeien.
Tip: Reflecteer regelmatig op je grenzen, zowel fysiek als emotioneel. Vraag jezelf af wanneer je je ongemakkelijk voelt en probeer de oorzaak van die gevoelens te begrijpen. Onderzoek je zorgen en angsten, zodat je er niet bang voor hoeft te zijn en geef dan je grenzen en wensen aan. Hoe vriendelijker je bent voor jezelf, hoe makkelijker je ook vriendelijk jouw grenzen kunt aangeven bij anderen.
3. De studie van jezelf met zelfonderzoek
Dit gaat verder dan zelfreflectie. Meestal weet je wel wat je valkuilen en je kwaliteiten zijn. In de studie van jezelf kun je jezelf werkelijk eerlijk ontmoeten en je emoties herkennen en begrijpen. Hoe beter je dat bij jezelf kunt hoe beter je dat ook bij een ander lukt. Het ontwikkelen van innerlijke vriendschap heeft een positief effect om sociale interacties op een respectvolle en empathische manier aan te gaan. Door je bewust te zijn van je emoties kun je beter omgaan met stressvolle situaties en conflicten, waardoor jouw innerlijke veiligheid groeit.
Tip: check in bij jezelf vanbinnen om je emoties in het moment te herkennen zonder ze te veroordelen. Dit kun je een paar minuten per dag doen door stil te staan bij je gevoelens en emoties, zonder te proberen ze te veranderen of veroordelen. Erken wat je voelt en geef het de ruimte om het te laten bestaan in plaats van te vermijden of te onderdrukken in jezelf. Dan hoef je niet reactief te zijn in relatie tot een ander.
4. Zelfzorg inbouwen in je dagelijkse routine
Zelfzorg is essentieel voor het behoud van innerlijke veiligheid. Hierdoor blijf je lichamelijk, mentaal en emotioneel in balans. Of het nu gaat om voldoende slaap, gezond eten, of het nemen van tijd voor ontspanning – zelfzorg helpt je om je veerkracht en welzijn te versterken.
Tip: Maak van zelfzorg een prioriteit door kleine, dagelijkse rituelen toe te voegen aan je routine. Dit kan een moment van stilte in de ochtend zijn, een wandelpauze tijdens de dag, of een avondroutine die je helpt te ontspannen voor het slapen.
5. Verbinding met anderen zoeken
Hoewel innerlijke veiligheid bij jezelf begint, is de rol van anderen in het proces van sociale veiligheid niet te onderschatten. Verbondenheid met mensen die je steunen, respecteren en accepteren, draagt bij aan je gevoel van veiligheid. Sociale steun vermindert je angst, versterkt je zelfvertrouwen en helpt je om beter om te gaan met je uitdagingen.
Tip: Zoek verbinding met mensen die jouw waarden, wensen en grenzen respecteren. Dit kan een vriend zijn, een familielid of een professional. Anderen ondersteunen versterkt ook de wederzijdse veiligheid en zorg ervoor dat het geven en nemen hierin in balans is.
6. Vertrouwen ontwikkelen
Vertrouwen is een fundamenteel aspect van innerlijke veiligheid. Het vertrouwen dat je in jezelf hebt, is de sleutel tot het overwinnen van onzekerheid en angst. Veel mensen ontlenen een gevoel van zelfvertrouwen aan de kennis die ze hebben, maar voelen zich onzeker als ze het zonder deze kennis moeten doen. Vertrouwen bouw je op door positieve ervaringen, het nemen van verantwoordelijkheid voor je acties en het geloven in je eigen kracht om met uitdagingen om te gaan. Uiteraard kan dit ook bestaan met de kennis die je hebt, maar hoef je daar niet van afhankelijk te zijn wanneer je op jezelf kunt vertrouwen. Dan weet je wie je bent, wat je wilt en sta je daarvoor.
Tip: Begin met kleine stappen om vertrouwen in jezelf te ontwikkelen. Spreek iets uit tegen iemand wat je spannend vindt en kom er daarna achter dat je je onnodig druk hebt gemaakt. Of doe iets kleins buiten je comfortzone (die over het algemeen niet zo comfortabel is) en ben trots op de stap die je neemt en niet per definitie het resultaat van de actie. Positieve ervaringen doen je zelfvertrouwen en innerlijke veiligheid, rust, kracht en wijsheid groeien.
7. Vertrouw op jezelf dat je om kunt gaan met je angsten en onzekerheden
Voor vrijwel iedereen is het lastig om goed om te kunnen gaan met lastige gevoelens en emoties van jezelf en van anderen. Alleen dit besef al kan zorgen voor een grotere sociale veiligheid. Over het algemeen proberen mensen deze innerlijk en in relatie tot anderen te vermijden, onderdrukken of onder controle te houden. Hoe zekerder je ervan bent dat je dit goed kunt, zonder voorgaande reactieve innerlijke methodes, hoe groter je zelfvertrouwen wordt zonder arrogant of egoïstisch te worden. Dit is de grootste angst en misvatting die bestaat rondom het groeien in zelfvertrouwen.
Tip: check de realiteit van je angsten en onzekerheden. Hoe realistisch is je angst of je gevoel van onveiligheid? Spreek heel duidelijk uit tegen jezelf waarom het onrealistisch is en voel vervolgens het effect hiervan in jezelf. Blijf hiermee experimenteren.
Tot slot: Sociale veiligheid als gevolg van innerlijke veiligheid
Sociale veiligheid begint bij de veiligheid in jezelf. Door zelfcompassie, het stellen van grenzen, het ontwikkelen van emotionele intelligentie, zelfzorg, verbinding met anderen en vertrouwen in en op jezelf, creëer je de basis voor innerlijke veiligheid. Deze innerlijke stabiliteit is niet alleen van belang voor je persoonlijke welzijn, maar vormt ook de fundamenten voor een sociale omgeving waarin respect en begrip centraal staan.
Wanneer je innerlijke veiligheid groeit, verspreidt dit zich naar je sociale omgeving. Een individu die zich essentieel veilig voelt in zichzelf geeft over het algemeen ook anderen de ruimte om zich veilig te voelen, tenzij het een schijnveiligheid betreft. Dit creëert een keten van positieve interacties, waarin wederzijds respect, empathie en begrip centraal staan. Sociale veiligheid is dus geen doel op zich, maar een gevolg van het ontwikkelen van persoonlijke veiligheid. Als we allemaal beginnen bij onszelf, kunnen we bijdragen aan een samenleving waarin sociale veiligheid een vanzelfsprekendheid wordt. Schijnveiligheid komt vaker voor dan je denkt en heeft een averechts effect op sociale veiligheid. Veel mensen hebben helderheid over hoe emoties en het brein werkt, kunnen anderen vertellen en adviseren hoe je meer empathisch omgaat met anderen en jezelf, maar kunnen het zelf niet. Wanneer je ‘Practice what you Preach’ bent komt die keten pas echt goed op gang. Wanneer je het echte authentieke voorbeeld bent, kun je pas echt verschil maken voor je medewerkers, collega’s studenten, klanten, kinderen, gezin of wie dan ook in jouw omgeving.
In een samenleving die zich steeds meer richt op inclusiviteit en welzijn, is het essentieel om te begrijpen dat echte sociale veiligheid begint bij het individu. Vandaar ook mijn mission statement ‘Ontspan de wereld, begin bij jezelf’ Wanneer wij onszelf veilig voelen, creëren we de voorwaarden voor een samenleving waarin we elkaar kunnen ondersteunen, respecteren en ruimte geven om te groeien en krijgt de wereld leiders waar we echt op zitten te wachten.
Roept dit artikel vragen of reacties op, deel ze hieronder.
Ben je eraan toe om met de studie van jezelf in zelfleiderschap te stappen? Wil jij meer jezelf, worden zijn en blijven? Wil je stappen maken? Je hoeft het niet alleen te doen of het wiel zelf uit te vinden. Dat is namelijk al uitgevonden en het zorgt voor veel vertraging op het pad van zelfbevrijding. Ik wijs je met alle liefde de weg.
Plan een gratis vrijblijvend kennismakingsgesprek met me en we onderzoeken samen waar je nu staat, waar je heen wilt en hoe mijn werk wel of niet bij je past.
Hartelijks,

0 reacties